Euro / Dolar Yorumları

Çin’in Yuan devalüasyonu ardından Yuan’ın piyasalardaki düşüşü durmadığından Dolar üzerindeki baskı oldukça arttı. Bu gelişmenin ardından Çin sözlü yönlendirmeler yapmaya çalışsa da oluşan dalgalanmaların etkisi dün belirgin şekilde kendisini gösterirken Dolar’daki düşüş henüz bu sabah itibarıyla durulmuş gözüküyor. Öte yandan ABD’den açıklanan bütçe verilerinin Dolar olumlu gelmesi de elbette Dolar’daki düşüşü açıklıyor olsa da düşüşü tetikleyen ve devamını getiren asıl unsur Çin Merkez Bankası’nın öngörülmeyen politika değişikliğidir. Bugün ABD’den çok önemli veriler gelecek ancak bunlardan en önemlisi perakende satışlar verisidir. ABD ekonomisinin dörtte üçünü temsil eden perakende sektöründe satışların iyi gitmesi demek Fed’in bir adım daha faiz artırımına yaklaştığı anlamına geleceğinden bu verinin yüksek gelmesi durumunda paritenin düşmekten kaçınmayacağını düşünüyorum.

ABD’de üretkenlik beklenenin altında artarken, üretimin beklentilerin üzerinde olduğu görüldü. Bu durum kendi başına Dolar faizlerini yükseltici özelliğe sahip bir durum. Ancak dünkü seansta Çin’in Yuan’ı devalüe etmesiyle birlikte Dolar’ın birçok para birimine karşı değer yitirmesi oldukça normal bir durumdu. Yuan’ın düşüş sürecinin dünde sınırlı kalıp, ilerleyen günlerde de aynı sürecin devam edebilecek olması bugün de Euro/dolar paritesinin yükselişine neden oluyor. Oysa aslında Yuan’ın değersizleşmiş olması geçen on yıl içinde olduğu gibi Çin’in yeniden üretim ekonomisine kaymasına neden olabilir. Ancak buna dair beklentiler şu an aksi yönünde ve bu durum Euro/dolar paritesinin yükselişlerini sınırlandırmaya başlayabilir. Hatta bugün bile yükselişleri takiben sınırlanmalar görülebilir. Bu nedenle yükselişleri takiben satış denemeleri yapmak faydalı olur kanaatindeyim. Dolar’ın yeniden yükselebilecek olması yeterince yükselememiş emtia fiyatlarının da ayrıca desteklediğini belirtmekte fayda var.

Bir yandan Fed’in faizlerle ilgili nasıl açıklamalar yapacağı, diğer yandan küresel gelişmelere bağlı olarak enflasyon beklentilerinin nasıl şekil alacağı piyasalar üzerinde etkili olmaya devam ediyor. Bu iki olguya ek olarak gelişmekte olan piyasalarda görülen daralma sürecinin gelişmiş olan ülkelerde de kendisi gösteriyor olması öncelikle Çin ve Japonya ekonomisinde kendisini iyiden iyiye göstermeye başlamış durumda. Bu gelişmeler bir yandan hisse senetlerinin neden yükselebildiğini açıklasa da, aynı zamanda Fed’in neden faiz artırmaktan kaçınabileceğini ve buna bağlı olarak da Dolar’ın neden değer kaybedebileceğini açıklar. Bu noktada bugün ABD’den açıklanacak üretkenlik verisi önemli çünkü üretkenlik olgusu Fed’in enflasyon öngörülerinde önemli bir yere sahip. Emtianın zaten baskı altında kaldığı bir ortamda deflasyonist baskılar armaya devam ederken üretkenlik verisinin yüksek gelmesi deflasyon olgusunu iyiden iyiye belirginleştirebilir. Bu da Dolar’ın gerilemesi yani Euro/dolar paritesinin yükselişi anlamına gelir.

Geçen hafta ABD’den açıklanan istihdam verileri sonrasında istihdamın aynı kaldığı görülürken underemployment verisinin gerilediği gözlemlendi. Bu gelişme kendi başına değerlendirildiğinde Dolar olumlu algılanmalı. Ne var ki verinin açıklanmasının ardından paritenin yükselişi istihdam verilerinden çok bu hafta açıklanacak ekonomik verilerin Dolar olumlu gelmeyebileceğinden kaynaklandı. Bugün açıklanacak bir veri yok ancak yarın açıklanacak üretkenlik verisi önemli olabilir. Enflasyon baskılarının azaldığı bir dönemde eğer üretkenlik azalırsa bu durum Dolar olumlu algılanabilir. Ancak yarın açıklanacak bu verinin yükselişi Dolar olumsuz olarak düşünülmeli. Bunları şimdi belirtmemin nedeni bugün Fed’den yetkililerin yapacakları konuşmalar olacak. Bu konuşmalarda underemployment veya üretkenlikle ilgili konulara atıfta bulunmaları piyasaya hareket kazandırabilir. Ancak daha çok istihdam ve enflasyon ilişkisine atıfta bulunma ihtimali daha yüksek olsa da sonuç olarak bu çerçevede yapılacak değerlendirmeler yarınki verilere de ışık tutabilir. Seans içinde paritenin kısa süreli düşüşleri yine kısa süreli alım pozisyonları için uygun olabilir.

Dün Almanya’dan açıklanan fabrika siparişleri, Avrupa’nın genelindeki perakende sektöründeki büyümeyi gösteren göstergelerin beklentilerin üzerinde olması, diğer yandan ABD’den açıklanan istihdam artışının bir öncekine göre daha az olması paritenin bir miktar yükselmesine neden oldu. Ancak dünkü seansın bugüne bir geçiş süreci olacağını ve asıl bugün açıklanacak tarım dışı istihdam verilerinin önemli olduğunu tekrar vurgulamakta fayda var. Piyasanın bugün açıklanacak tarım dışı istihdam ve işsizlik oranlarına odaklanacağını düşünecek olursak ve son zamanlarda ABD’nin istihdamıyla ilgili çok parlak gelişmelerin olmayışı bugün açıklanacak veriler içinde işsizlik oranının düşebileceğini ancak tarım dışı istihdamın beklendiği kadar artmayacağını düşünüyorum. Bu durum dikkate alındığında ABD’de gelirlerin istenilen hızda artmayışı, aylar öncesinden beri sizlerle paylaştığım underemployment verisini ön plana çıkartıyor. ABD’de mutsuz istihdamın yaratıldığını, az gelirle insanların istemediği işleri yapıyor olması finans medyasında konuşulmayan ve aslında Fed’in en büyük sorunu. Bu gelişmeler ışığı altında parite ne yapar? Bu durum elbette paritenin yükselmesine neden olabilir. Özellikle Eylül ayında faiz artışının yapılmayacağına dair bir beklentinin yeniden belirmesi paritenin yükselişini sağlar ama olası yükseliş çok sınırlı olur. Gün içi dalgalanma çok olsa da günlük nihai değişim Euro lehine az olur.

Dünyada hane halkı seviyesine ulaşmamış ekonomik bir toparlanma süreci yaşanıyor. Ancak iş dünyasına bakıldığında ABD, İngiltere ve hatta Avrupa’da bile kurumsal bazda birçok olumlu gelişme var. Son günlerde açıklanan verilere bakıldığında imalat sektörü aynı şeyi göstermiyor olsa bile hizmet sektöründe genele yayılmış bir iyileşme söz konusu. Bu durumun mal fiyatlarının gerilediği ancak şirketlerin büyüme yolunda adım attıkları bir döneme denk geliyor olması tesadüf değil. Bu pencereden bakıldığında Fed’in ne zaman faiz artırmaya başlayacak olduğu istihdam ve enflasyon ikilisine bağlı olarak belli olacak. Artık gelişmekte olan ülkeler Fed’in faiz artışını fiyatlarında sindirmiş olsa da henüz aynı olgu enflasyon ve istihdam verilerinde kendisini göstermiş değil. Bu nedenle şu şekilde düşünebiliriz. Faiz artışı için her şey hazır. Sadece enflasyon ve istihdamda daha belirgin bir iyileşme olması gerekiyor. İşte bütün bu nedenlere bağlı olarak Cuma günü ABD’den açıklanacak istihdam verileri çok önemli. Dün açıklanan ADP istihdam raporunun beklentilerden olumsuz gelmiş olması belki Cuma günkü verinin olumlu olmamasına neden olabilir. Ancak yine de şimdiden piyasanın neye baktığını bilmek alınacak pozisyonların doğruluğunu teyit edecek. Bu nedenle bu gelişmeleri çok yakından takip etmek gerekiyor. Benim beklentim istihdam piyasasında belirgin olmasa da beklentilerden daha olumlu bir gelişme olacak ancak bu zaten fiyatlarda olduğundan paritenin düşerek değil yükselerek tepki vereceğini düşünüyorum. Bugünse daha çok yatay bir hareket izleyebiliriz.